Marš „Stazama egzodusa 2018“ okupio je u nedjelju 10. septembra više od 600 učesnika koji su na ovaj način obilježili 23 godine od progona Srba sa područja Vozuće, doline rijeke Krivaje i južnog Ozrena.

Među njima je bilo preko stotinu Srpčana koji su se u ranim jutarnjim časovima uputili ka mjestu Tumare na Ozrenu gdje je započeo višečasovni pohod na dionici puta dugoj 22 kilometra.

Među njima je najviše bilo učesnika odbrambeno-otadžbinskog rata i članova porodica poginulih boraca, kao i nekoliko članova Planinarskog društva „Videta“ iz Srpca.

U Vozuću je putovao i jedan autobus u kojem su bile porodice poginulih i nestalih boraca i preživjeli borci, te delegacije Boračke organizacije opštine Srbac i Opštinske uprave koje su u popodnevnim časovima dočekale učesnike marša u mjestu Stog kod Vozuće.

Marš je počeo molebanom za poginule borce u pravoslavnom hramu u Tumarama a završio kod crkve Svetog Đorđa u Stogu gdje je služena sveta liturgija i parastos za sve borce koji su stradali na vozućkom frontu.

Liturgiju je služio mitropolit dabrobosanski Hrizostom koji je poručio je da je Vozuća simbol stradanja srpskog naroda u otadžbinskom ratu i zahvalio svima koji čuvaju uspomenu na njih.

-Oni koji su hrabri da njih zaborave, nemaju veliku budućnost- poručio je Hrizostom koji je osveštao Spomen-krst stradalim Srbima.

Cvijeće ispred krsta i spomen ploče položile su brojne delegacije među kojima je bila zajednička delegacija Opštine Srbac i Boračke organizacije opštine Srbac, delegacija učesnika marša iz Srpca i predstavnici mladih SDS-a Srbac, a pomenu je prisustvovao i direktor Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica RS Milorad Kojić, koji je porijeklom iz Srpca i koji je takođe položio cvijeće na spomen obilježje, prenosi zvanična inernet stranica opštine Srbac.

Ispred Opštinske uprave pomenu su prisustvovali načelnik opštine Mlađan Dragosavljević, predsjednik Skupštine opštine Mirko Stojić i načelnici opštinskih odjeljenja Duško Mitrić i Nenad Bilanović. Na Vozuću je stigao i nekadašnji potpukovnik Prve srbačke lake pješadijske brigade, Vićo Kovačević a u maršu je učestvovao jedan od komandanata Drugog bataljona srbačke brigade Zoran Đukić.

Načelnik opštine Mlađan Dragosavljević rekao je da je Vozuća simbol stradanja srpskog življa i podsjetio da su među poginulima bili i pripadnici Prve srbačke lake pješadijske brigade koji su stradali kako bi odbranili narod ovog kraja i Republiku Srpsku.

-Obilježavanjem ovog događaja pokazujemo sebi i drugima da smo svjesni veličine žrtve koju su naši hrabri borci ugradili u temelje Republike Srpske. Opštinska uprava godinama unazad podržava čuvanje ove tradicije i naša opredjeljenost je da još više omasovimo ovaj skup i da što više djece i mladih dolazi na mjesto stradanja, kao što je to bio slučaj i ove godine- rekao je načelnik Dragosavljević.

Vozućani su masovno stradali od 10. do 24. septembra 1995. godine, kada je spaljeno 30 srpskih sela, protjerano 1.920 srpskih porodica sa 7.680 članova, ubijeno 459 boraca Vojske Republike Srpske i civila, dok se za 126 još traga.

Među njima je 31 borac Prve srbačke lake brigade, od čega je njih 14 poginulo 10. septembra 1995. godine a još uvijek se traga za 11 nestalih boraca na ovom ratištu.

Direktor Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica Milorad Kojić poručio je da su na području Vozuće počinjeni rasprostranjeni i sadistički zločini nad srpskim stanovništvom, ali da domaće pravosuđe i dalje ne vodi istragu u pronalasku odgovornih lica i počinioca.

-Ovdje su ljudi stradali, ovdje su odsijecane glave. Na ovom mjestu nađena je masovna grobnica sa 21 tijelom, od čega 17 obezglavljenih. Danas se čitav svijet zgrožava nad onim što rade pripadnici Islamske države, a mirno gledaju ono što se ovdje Srbima desilo. Takav odnos pravosudnih institucija jednostavno nije dobar-izjavio je Kojić.

On je dodao da mi tražimo sakrivena lica, a ne nestala, i podsjetio da se pred pravosudnim institucijama, osim procesa Sakibu Mahmuljinu, ne provodi nijedna istraga, niti ima optužnice, a kamoli presude, piše zvanična internet stranica opština Srbac.

U ofanzivi na Vozući je učestvovalo 23.000 muslimanskih vojnika Drugog i Trećeg korpusa, uključujući odred od oko 600 pripadnika jedinice “El mudžahid”, potpomognuti NATO snagama za brze intervencije.

Prisjećajući se ovog događaja, predsjednik Zavičajnog udruženja Zavidovićana i posljednji komandant Četvrte ozrenske lake pješadijske brigade, Zoran Blagojević rekao je da su pripadnici takozvane Armije BiH u proteklom ratu protjerivanjem više od 40.000 Srba, počinili etničko čišćenje Vozuće, doline rijeke Krivaje i Ozrena zbog čega sjećanje na taj događaj mora biti sačuvano radi opomene budućim naraštajima i uvršteno u kalendar datuma značajnih za Srpsku.

„Na ovom mjestu se vodila teška borba i jedna od najvećih ofanziva u Republici Srpskoj u proteklom ratu. Vozuća, koja je za nas srpski Staljingrad, u tim trenucima bila je prepuna tuge i bola. Mi koji smo se tamo borili imali smo samo dva izlaza, ili da se predamo ili da se probijemo i odemo iz tog okruženja, a mi smo izabrali ovo drugo. Nismo odlučivali da li ćemo ići u boj po tome koja nam sila prijeti, već po tome koju svetinju branimo, a branili smo naše manastire i crkve i našu srpsku svetu zemlju“, rekao je Blagojević.

Tokom jučerašnjeg dana podijeljene su zahvalnice i priznanja brojnim učesnicima marša među kojima je bio Dragan Vučenović Časin iz Poveliča koji je dobio zahvalnicu za dugogodišnje aktivno učešće.

Pored brojnih mališana koji su učestvovali u ovom fizički veoma zahtjevnom pohodu bili su i brat i sestra Bojana i Bojan Gligorić iz Srpca koji su takođe dobili zahvalnicu a nagradu je dobio i dječak David Mitrić iz Srpca koji ove godine nije bio učesnik, ali je zato prošle godine bio jedan od najmlađih u ovoj dugačkoj koloni. On je tada nakon pređena 22 kilometra izrazio želju da dobije nove patike, što su mu ove godine ispunili organizatori ovog događaja.

Priznanje za najstarijeg učesnika marša i ove godine je dobio 75-ogodišnji Dušan Lepir iz Srpca koji je prešao kompletnu stazu bez većih zdravstvenih problema i u solidnoj fizičkoj kondiciji. On je rekao da mu je glavna motivacija za učešće ljubav prema prirodi, ali i čuvanje sjećanja na strašne zločine počinjene nad srpskim stanovništvom.

-Veoma volim prirodu a za to je potrebno dosta hodanja tako da sam već godinama redovan učesnik marša. Povremeno odlazim i na planinarske pohode sa članovima planinarskog društva „Videta“ iz Srpca. Pređeni kilometri mnogo me motivišu i donose dobro zdravlje i raspoloženje. Posebno je značajna duhovna dimenzija koja veoma inspiriše jer svi koji mogu trebaju da dođu i odaju počast našim poginulim i nestalim borcima- istakao je Lepir.

Obilježavanje godišnjice stradanja srpskog stanovništva na ovom području okončano je stihovima posvećenim Vozući koje je prisutnim učesnicima marša i brojnim gostima odrecitovao Pero Ivanović iz Nove Vesi.

Marš “Stazama egzodusa” uvršten je u kalendar obilježavanja značajnih datuma i događaja u opštini Srbac a lokalna uprava je svim učesnicima marša obezbijedila besplatan prevoz, majice, sendviče i vodu.

Na ovaj način okončano je i dvodnevno obilježavanje Dana sjećanja na stradanje Srpčana na Vozući koje je počelo u nedjelju parastosom za poginule borce a nastavljeno u večernjim časovima promocijom knjige o stradanju Srpčana na ovom ratištu.