Velika je žrtva koju su sarajevski Srbi dali za Republiku Srpsku i oni su njeni heroji Republike Srpske, poručeno je danas na Sokocu, gd‌je je obilježeno 29 godina od egzodusa 120.000 sarajevskih Srba.

Majka poginulog borca sa Ilidže Jovanka Pejić rekla je novinarima da je i danas jako tešak i hladan dan kao što je bio i onih dana kada su Sarajevski Srbi iznosili svoje mrtve, kada su za njih bili najteži dani kada su morali kopati svoje mrtve i dovoziti ih na Sokolac, a nisu imali čime.

- Sećam se da nam se na Trebeviću jedna kamion srušio i kada su ispali posmrtni ostaci naših poginulih i niko to više ne doživio i ne dočekao - izjavila je Pejićeva, istakavši da najveću zaslugu u odbrani Republike Srpske imaju sarajevski Srbi izlaskom sa svojih vjekovnih ognjišta.

Pomoćnik ministra za boračko-invalidsku zaštitu Srpske Nebojša Vidaković rekao je na Sokocu da je velika žrtva sarajevskih Srba, koji su se nakon potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma našli pred dilemom - da li ostati živjeti sa onima protiv kojih su ratovali četiri godine, jer je pet sarajevskih opština gd‌je su živjeli pripalo Federaciji BiH, ili krenuti u slobodu u Republiku Srpsku.

- Oni nisu imali dilemu, krenuli su i žive u Republici Srpskoj. Nisu htjeli da ostave ni svoje mrtve, koji su poginuli braneći vjekovna ognjišta. Tako je nastao `Novi Zejtinlik`, gd‌je je sahranjen 961 borac Vojske Republike Srpske - istakao je Vidaković.

Koordinator Odbora boračkih organizacija Sarajevsko-romanijske regije Goran Šehovac rekao je da je kao jedan od najmlađih učesnika rata svjedočio da su ljudi kamionom iznosili svoje mrtve iz Sarajeva i donijeli ih na Sokolac.

- Jedan sam od učesnika tada kada smo pravili sanduke, iskopavali svoje mrtve. Najteže nam je bilo ko je tek poginuo. Bio sam prisutan i iza tog kamiona kada se prevrnuo, kada su sanduci ispadali, uz Trebević - rekao je Šehovac.

On je naveo da je laž da su sarajevski Srbi napustili Sarajevo na zahtjev tadašnjeg predsjednika Narodne skupštine Republike Srpske Momčila Krajišnika.

- Nije bilo nikakvih naredbi, to je laž. Srbi iz Sarajeva treba uzdignute glave da hodaju, jer to su heroji Republike Srpske - istakao je Šehovac.

On je poručio da svi Srbi iz Republike Srpske i Srbije treba da se ujedine.

Prema njegovim riječima, iako su Hadžići, Ilijaš, Grbavica, Vraca, Rajlovac i Vogošća pripali Federaciji, sarajevski Srbi su zadovoljni što su preživjeli i podigli grad Istočno Sarajevo.

- Uvijek kažem da je grad Istočno Sarajevo, odnosno Srpsko Sarajevo - Staljingrad i da je to bastion srpstva, da su to dupli heroji. Heroji za vrijeme rata i heroji poslije rata, odnosno poslije Dejtona - zaključio je Šehovac.

Načelnik opštine Sokolac Strahinja Bašević poručio je nakon služenja parastosa za 961 poginulog srpskog borca u odbrani Sarajevsko-romanijske regije i Srpske da će dok traje sjećanje na ovo stradanje, trajati i ono u što su se svi zakleli a to je Republika Srpska.

Bašević je naglasio da je obilježavanje veoma teškog događaja za sve Srbe Sarajevsko-romanijske regije počelo služenjem parastosa u manastiru na Ravnoj Romaniji gd‌je su upisana imena 4.210 srpskih boraca poginulih

On je naveo da se egzodus sarajevskih Srba pamti i po tome što su napuštajući odbranjena ognjišta i imanja Srbi sa sobom ponijeli i posmrtne ostatke svojih srodnika, ne želeći da ih ostave na području opština i naselja koje je dodijeljeno Federaciji BiH, iskopavajući grobove tokom noći.

Bašević je novinarima rekao da sva aktuelna dešavanja u Republci Srpskoj treba da budu razlog za okupljanje i jedinstvo srpskog naroda.

- Dok traje sjećanje na stradanje Sarajevsko-romanijskih Srba, trajaće i ono u što smo se svi zakleli, a to je vječnost Republike Srpske - poručio je Bašević.

Gradonačelnik Banjaluke Draško Stanivuković izjavio je na Sokocu da 29 godina od egzodusa sarajevskih Srba nije samo istorijski događaj nego istorijske činjenica i zavjet, obaveza i opomena da se nikada više ne ponove ovakvi događaji, kroz koje su Srbi u više navrata prolazili.

- Možemo reći da da je ovo na Novom Zejtinliku refleksija onog Zejtinlika i onih strahota koje je srpski narod prolazio od balkanskih, Velikog rata, od Drugog svjetskog rata pa do posljednjeg Odbrambeno-otadžbinskog rata - izjavio je Stanivuković.

On je istakao da su Srbi svjesni strahota i šta znači činjenica izgubiti 4.000 najboljih očeva i sinova, najboljih vojnika koji su bili spremni da daju život za slobodu srpskog naroda, kao i sjećati se 3.500 onih koji su dali i dijelove tijela za slobodu Republike Srpske.

Stanivuković je dodao da se danas treba sjetiti i onih 120.000 porodica i domova koji su napušteni i toga koliko su Srbi skupo platili slobodu.

Načelnik opštine Pale Dejan Kojić podsjetio je da su srpski borci odbili 35 ofanziva koje su mnogo brojnije neprijateljske snage organizovale prema srpskom narodu, ali da su se povukli nakon sporazuma o miru jer nisu željeli da žive u Federaciji.

On je naglasio da se ne smije zaboraviti žrtva koju su sarajevski Srbi dali, ali isto tako da se gradi mir da se nikada više ne bi ponovile ovakve tragedije.

Nakon služenja parastosa poginulim srpskim borcima, na Centralni spomen-krst na Novom Zejtinliku vijence su položili, delegacija koju su činili izaslanici srpskog člana u Predsjedništvu BiH Boško Tomić, predsjednika Republike Srpske Uroš Bjelica i pomoćnik ministra rada i boračko-invalidske zaštite Nebojša Vidaković, delegacija Ambasade Srbije u BiH.

Cvijeće su položili delegacija Regionalne i opštinskih boračkih organizacija Sarajevsko-romanijske regije, načelnici opština Sarajevsko-romanjske regije, predstavncii grada Istočno Sarajevo i gradonačelnici drugih opština, delegacija predstavnika Republike Srpske u Zajedničkim institucijama BiH, Trećeg pješadijskog Republika Srpska puka u Oružanim snagama BiH.

Cvijeće su položili i predstavnici Policijske uprave Istočno Sarajevo, delegacija 65. motorizovanog zaštitnog puka i Prve gardijske brigade, te delegacije organizacija i udruženja proisteklih iz Odbrambeno-otadžbinskog rata.

Nakon potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma, Srbi iz srpskih opština i naselja - Hadžića, Ilijaša, Grbavice, Vraca, Rajlovca i Vogošće, koje su dodijeljene Federaciji BiH, napustili su svoja odbranjena imanja i rodna ognjišta i krenuli preko Romanije, ponijevši sa sobom i posmrtne ostatke svojih najbližih – poginulih srpskih boraca.

Egzodus je počeo 17. februara 1996. na pravoslavni praznik Velike zadušnice i trajao do 16. marta te godine, a u udruženjima sarajevskih Srba kažu da egzodus traje i nakon toga.

U odbrani Sarajevsko-romanijske regije poginulo je više od 4.000 pripadnika Vojske Republike Srpske, oko 3.500 ih je ranjeno. Na Vojničkom spomen-groblju "Novi Zejtinlik" na Sokocu počiva 961 srpski borac.