U 2021. godini građani BiH najviše vjeruju medijima i vjerskim institucijama (76%), a zatim nevladinom sektoru (45%), uopšteno institucijama vlasti (38%) te međunarodnoj zajednici (37%). Političke stranke i političari imaju najmanje povjerenja građana. Na nivou entiteta je prisutna ista slika.
Ipak, kada poredimo sa prethodnom 2020. godinom mediji i vjerske institucije se nalaze na istom nivou, dok kod ostalih institucija imamo pad povjerenja kod građana. Najveći pad povjerenja prisutan je kod nevladinog sektora, međunarodne zajednice te institucija vlasti generalno. Pad je neznatan kod političara i političkih partija.
Građani BiH kao i zasebno entiteta su više zadovoljniji radom medija i novinara u FBiH u 2021. godini, ali je trend u odnosu na 2020. godinu ostao isti. Procenat nezadovoljnih radom medija u Federaciji BiH značajno je pao kod stanovnika RS.
Stanovnici BiH su više zadovoljni nego nezadovoljni radom medija i novinara u RS, ali je to zadovoljstvo više izraženo kod stanovnika RS, nego Federacije BiH. U odnosu na 2020. bilježimo pad zadovoljstva na svim nivoima, dok broj nezadovoljnih u RS bilježi blagi rast.
Najveći dio ispitanika smatra da sloboda medija u FBiH uopšte nije ili je djelomično prisutna. Slična situacija je i u Republici Srpskoj gdje većina građana smatra da ne postoji sloboda medija.
Dvije trećine građana BiH smatra da je politička zavisnost osnovna prepreka u radu medija u BiH, a slijede opšta politička klima i finansijska zavisnost. Stanovnici RS, u odnosu na stanovnike Federacije BiH, više ističu politiku zavisnost i opštu političku klimu. U odnosu na 2020. godinu raste procenat ispitanika koji političku zavisnost i opštu političku klimu vide kao glavnu prepreku u radu medija, dok opada procenat onih koji krivicu vide u neprofesionalnosti novinara i neadekvatnom zakonskom okviru.
Skoro dvije trećine ispitanika smatra da političke partije i političari imaju najveći uticaj na medije u BiH, ali u odnosu na 2020. godinu bilježimo neznatan pad u Federaciji BiH i rast u RS.
Više od polovine stanovnika BiH smatra da su političari i političke partije glavni kršitelji novinarskih prava i sloboda, ali to mišljenje je prisutno kod tri četvrtine stanovnika RS i polovine ispitanika iz Federacije BiH.
Svaki četvrti ispitanik smatra da napad na novinara može biti opravdan, što je slično rezultatu dobijenom 2020. godine.
Sa tvrdnjom da je rad novinara veoma često politički motivisan slaže se 70% ispitanika, od toga 62% u Federaciji BiH i 85% u RS. Ipak, u odnosu na 2020. ovaj procenat je u padu kod stanovnika Federacije BiH i porastu kod stanovnika RS.
Među stanovnicima BiH preovladava mišljenje da su teme o kojima bosanskohercegovački novinari izvještavaju donekle dobro izabrane. U odnosu na 2020. godinu raste procenat ispitanika koji smatraju da novinari biraju loše teme i opada procenat onih koji smatraju da se biraju dobre teme.
Ispitanici nemaju dilemu o čemu mediji trebaju da izvještavaju, prije svega o našoj svakodnevici, socijalnim i ekonomskim temama, zdravstvu i obrazovanju. Ostale teme su im manje atraktivne.
Da bi došlo do unapređenja novinarskog rada stanovnici BiH smatraju da je potrebno prije svega pooštriti kriterijume za ulazak u novinarsku profesiju, unaprijediti sistem obrazovanja novinara, potom poboljšati uslove rada, osigurati bolju primjenu zakona i najmanje poboljšati materijalni i finansijski položaj struke.
Televizija je još uvijek prvi izbor prilikom informisanja, a slijede internet i društvene mreže. Dnevne novine i sedmičnjaci postaju sve manje važni.
Više od polovine ispitanika smatra da se najkvalitetnije informiše preko televizije, a onda putem interneta i društvenih mreže. U Federaciji BiH dnevne novine se opažaju kao važan izvor infromacija, za razliku od njihove percepcije u RS.
Polovina ispitanika u BiH interent opaža kao važan za javnost i građane. Njegov značaj je više prepoznat kod stanovnika RS (50%), nego u Federaciji BiH (33%).
Kada se govori o izvještavanju medija o pandemiji virusa COVID-19 možemo reći da polovina ispitanika smatra da je u poslednjih godinu dana imala dovoljno informacija o tome, mada se može reči da su te informacije mogle prezentovati na razumljiviji način i na taj način pomoći građanima da razumiju mjere koje su vlasti preduzimale.
Generalno gledajući preovladava mišljenje da su informacije koje su plasirane preko medija bile razumljive, precizne, ali je sasvim jasno da postoji veliki prostor za unapređenje izvještavanja.
Podjeljeno je mišljenje oko toga da li su mediji ispunili svoju javnu ulogu u prenošenju informacija u vezi pandemije. Najviše građana smatra da i jesu i nisu ispunili tu ulogu, što ukazuje da postoji veliki prostor za unapređenje informisanja i izvještavanja. To smatra polovina stanovnika RS i oko 40% stanovnika Federacije BiH.
Imamo skoro podjednak procenat ispitanika koji se slažu i ne slažu sa tvrdnjom da “ni nakon godinu dana od izbijanja pandemije se ne osjećam kvalitetnije informisanim(om).“ Podjeljeno mišljenje je i oko tvrdnje da su „bosanskohercegovački mediji, naročito portali pridonosili širenju straha i dezinformacija o pandemiji koronavirusa.“ Ipak u ispitanici iz RS, u odnosu na ispitanike iz Federacije BiH, u većem procentu osjećaju kvalitetnije informisanim i smatraju da mediji nisu doprinijeli širenju straha i dezinformacija o pandemiji.
Prema mišljenju stanovnika BiH u medijima je bilo dovoljno edukativnog sadržaja koji se tiču zaštite od virusa COVID- 19, ali prostora za unapređenje ima mnogo.
Podjeljeno je mišljenje ispitanika iz BiH da li su se novinari pridržavali etičkih načela u izvještavanju o posljedicama koronovairusa posebno o smrtnim ishodima i povećanju broja oboljelih. Preovladava neutralno mišljenje, dok je podjednak procenat onih koji smatraju da se novinari jesi, ali i nisu, pridržavali etničkih načela.
Politički uticaj na javne servise je prisutan za najveći broj stanovnika BiH, bez obzira da li se radi o izboru urednika i direktora, uređivanju dnevnika i političkih emisija ili zapošljavanja novinara.
Skoro polovina stanovnika BiH se zalaže za ukidanje RTV takse, dok se trećina zalaže da direktnu naplatu takse. Pogledamo li odgovore po entitetima vidimo da razlike postoje, u Federaciji BiH se najviše zalažu za direktnu naplatu RTV takse, dok dvije trećine ispitanika iz RS smatra da se ta taksa treba ukinuti i da se to treba servisirati iz budžeta.
Ispitanici u BiH imaju prilično neutralno mišljenje kada se govori o transparentnosti rada javnih medijskih servisa. Jednostavno rečeno postoji veliki prostor za unapređenja njihove finansijske transparentnosti, uticaja na izbor članova upravnih i programskih odbora i programskim i finansijskim rezultatima.
Medienfreiheit
