Iz godine u godinu smanjuje se broj Srba iz opština Zeničko-dobojskog kantona i tim trendom uskoro će postati statistička greška.
Zvanično, prema neverifikovanom popisu u BiH 2013. godine, svega ih je 1,5 odsto, a prema predratnom zvaničnom 1991. godine ih je bilo 14,7 odsto. Brojčano, od predratnih 70 hiljada ostalo ih je svega 5.543.
Takođe zvanično, u Skupštini ZDK, osim klubova Bošnjaka i Hrvata, formiran je i Klub Srba, čime je ispoštovan Izborni zakon, ali je prekršen poslovnik tog kantona, jer je u tom klubu umjesto minimalnih dva samo jedan Srbin. Odnosno, od 35 poslanika u skupštinskom sazivu samo je Mladen Simić pripadnik tog naroda.
Međutim, nasuprot zvaničnim podacima, u stvarnosti i ta sumorna slika o etničkom čišćenju Srba iz Zenice, Kaknja, Zavidovića, Žepča i drugih gradova ZDK još je sumornija. Pretpostavke su da u deset opština ZDK je stalno nastanjeno manje od dvije hiljade stanovnika srpske nacionalnosti.
– Manje od jednog procenta je Srba u Kaknju, takođe u Busovači i Visokom, koji takođe pripadaju našoj parohiji. Imamo crkvu Svetih apostola Petra i Pavla i još nekoliko pravoslavnih bogomolja, ali nema stanovnika, odnosno vernika – kaže nam paroh dobrinjski jerej Dragiša Cvjetković.
Na prste se mogu nabrojati ili ih uopšte nema na Gori, Bilješevu, Golom Brdu, Dancima i drugim nekada etničkim srpskim naseljima.
Za utjehu je da otac Cvjetković uz pomoć parohijana, nekadašnjih stanovnika kakanjske opštine, razasutih u opštinama RS, Srbiji i po svijetu, obnavlja kapele, kod kojih se za vrijeme pravoslavnih praznika okupljaju Srbi porijeklom iz ove opštine.
Još ilustrativniji dokaz o nestajanju Srba iz ovog dijela Federacije BiH su podaci koje nam je prezentovao vjeroučitelj Pavle Maksimović, koji, kako kaže, više vremena izgubi u putovanjima do opština u kojima su đaci, nego što ih podučava pravoslavnoj tradiciji i vjeri.
– Ukupno imamo 54 đaka srpske nacionalnosti, ali se to odnosi ne samo na Kakanj, već i na cijelu Zenicu, te opštine Žepče, Zavidovići, Vogošću i Visoko – iznosi za naš portal sumornu sliku trenutnog stanja kada je u pitanju broj Srba i njihovih porodica u ovom kantonu.
POPIS
Prema popisu uoči rata u BiH Srba je u Zenica bilo nastanjeno 22.592, Zavidovićima 11.637, Visokom 7.377, a Kaknju 4.937. U Varešu ih 1991. godine bilo 3.630, Olovu 3.196, Tešnju i Maglaju po 3.078, Žepču 2.289 i u Brezi 2.118.
Na popisu prije sedam godina kao Srbi u Zenici ih se izjasnilo 2409, Zavidovićima 573, Visokom 286, a Kaknju 281. U Olovu ih ima svega 77, Varešu 189, Tešnju 226, Maglaju 810, Žepču 190 i u Brezi 121 .
Lj. Đurić
